Kryqëzimi midis përshkrimeve në një papirus egjiptian dhe metodave moderne statistikore ka bërë të mundur identifikimin e gjarpërinjve më të frikshëm në kohën e faraonëve.
Një papirus i shekullit të gjashtë para Krishtit, i ruajtur në Muzeun e Bruklinit, i konsideruar si një nga tekstet më të vjetra mjekësore, liston dhe përshkruan 34 lloje gjarpërinjsh të konsideruar të rrezikshëm, duke përshkruar pamjen e tyre, hyjnitë që lidhen me ta, efektet e kafshimit të tyre dhe kujdesin e nevojshëm. Megjithatë, deri më tani, nuk ishte e mundur të identifikohej saktësisht se cilëve zvarranikë i referohej.
Tani një studim nga Universiteti i Bangor i Mbretërisë së Bashkuar, i botuar në Environmental Archeology ka kombinuar atë njohuri të lashtë me mundësitë e ofruara nga metodat statistikore për të njohur disa nga zvarranikët e listuar në Papirusin e Bruklinit. Duke përdorur një teknikë të quajtur modelimi ekologjik i kamares, Elysha McBride identifikoi dhjetë lloje gjarpërinjsh, asnjëri prej të cilëve nuk është i pranishëm në Egjipt sot, sepse kushtet klimatike, vegjetacioni dhe aktivitetet njerëzore në tokë kanë ndryshuar ndërkohë.
McBride përdori të njëjtën metodë për t’u kthyer “mbrapa në kohë”, duke ushqyer të dhënat e modelit për kushtet e lashta klimatike, ai ishte në gjendje të parashikonte se ku jetonin specie të caktuara gjarpërinjsh në të kaluarën. Klima e Egjiptit të Lashtë, më e lagësht se ajo e pranishme në të njëjtin territor sot, lejoi mbijetesën e zvarranikëve që nuk gjenden sot në ato zona.
Autorja u fokusua në 10 specie të konsideruara veçanërisht agresive dhe helmuese midis atyre të përshkruara në papirus, të shpërndara në rajonet tropikale të Afrikës, në Afrikën e Veriut në Magreb dhe në Lindjen e Mesme. Ajo gjurmoi në habitatin modern të secilit prej tyre dhe analizoi 19 lloje klimatikë për t’i dhënë modelit të saj statistikor një ide të saktë të kushteve më të pëlqyera nga gjarpërinjtë e ndryshëm. Më pas ajo shtoi të dhënat e lashta të klimës për të kuptuar se cilat specie banonin në savanën dhe shkurret e Egjiptit të lashtë.
Midis tyre ishin mamba e zezë shumë e shpejtë ( Dendroaspis polylepis, një nga gjarpërinjtë më helmues në botë), Bitis arietans, i quajtur kështu për fërshëllimën që lëshon nëse shqetësohet, boomslang ( Dispholidus typus ) kuptimi i emrit afrikan “gjarpër peme”.
Një nga 10 speciet, Causus rhombeatus, duhet të ketë jetuar jashtë kufijve të Egjiptit të Lashtë, por ende ishte i njohur për priftërinjtë e Serketit, perëndeshë egjiptiane e akrepave dhe krijesave helmuese, të cilët mendohet se kanë hartuar papirusin.
E njëjta teknikë që na lejoi të arrijmë në këto përfundime mund të përdoret për të rindërtuar ndërveprimet midis popujve të lashtë dhe specieve të tjera të kafshëve ose bimëve, apo edhe për të studiuar zgjerimin progresiv të homininëve të zhdukur si Neandertalët.
